انواع چای ایرانی

چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان هست که بسته به محل رشد و شیوه فرآوری انواع گوناگونی داره. اما می‌دونین انواع چای ایرانی کدامند؟ درسته که اولین‌بار از چین این گیاه به ایران وارد شده و حتی کلمش هم‌ریشه چینی داره اما تونسته بین ایرانیان جایگاه بالایی کسب کنه. حتی بین اروپاییان و کشورهای دور هم به دلیل فواید بی‌شمارش و ریسک پایین خطر در مقایسه با قهوه، گوی رقابت رو ربوده.

در این میان برخی از انواع چای مانند سبز، سیاه و اولانگ شاید طرف‌داران بیشتری پیدا کردن. در این رابطه جالبه بدونین علت تنوع در این محصول از میزان خشکی برگ‌ها و فرایند اکسیداسیون منشا می‌گیره. اگرچه دو کشور چین و هند مدعیان صنعت تولید این محصول در جهان هستن اما ایران هم به دلیل آب‌وهوای مساعد در خطه شمال قادره به جمع این مدعیان بپیونده. پس بد نیست در ادامه با ما همراه باشین و با تنوع چای در ایران بیشتر آشنا بشین.

انواع چای ایرانی رو بشناسین!

ترکیب رطوبت و کوهستانی بودن نواحی شمالی شرایط مطلوبی رو برای رشد محبوب‌ترین نوشیدنی جهان یعنی چای فراهم آورده. بهتره بدونین نوع ایرانی یکی از سالم‌ترین چای‌های دنیا محسوب می‌شه. از طرف دیگه نوع آب‌وهوای کوهستانی بخش‌‌های شمالی علاوه بر ایجاد طعم بهتر این محصول، بر میزان آفات کم‌تر تاثیر داره.  پس در این صورت نیاز به استفاده از آفت‌کش‌ها به حداقل می‌رسه و این نوشیدنی دلچسب از سلامت بیشتری برخوردار خواهد بود.

نکته دیگه اینه که این محصولات بر اساس فصل و میزان اکسیداسیون دسته‌بندی مشخصی دارن. پرمصرف‌ترین انواع چای ایرانی، سیاه هست که شیوه چینش قسمت‌‌های مختلف درختچه چای و اندازه دانه‌ها، این‌گونه رو به دسته‌های جزئی‌تری تقسیم می‌کنه که عبارتند از:

• سرگل
• ممتاز
• قلم
• شکسته
• باروتی

شاید دقت کردین که در زمانی از سال، چای‌کاران از نیروی انسانی مانند زنان روستا در برداشت کمک می‌گیرن؛ اگرچه در اوقات دیگه با دستگاه مکانیکی اقدام به چینش این گیاه می‌کنن. در این رابطه باید بدونین نوع چینش میزان مرغوبیت این محصول رو تعیین می‌کنه. در برداشت دست‌چین تنها بخش غنچه و برگ‌‌های جوان درخت چای چیده می‌شه؛ در حالی که با دستگاه قسمت کلی از شاخه‌‌های بالایی درختچه جدا می‌شه. اگه می‌خواین این روند و انواع چای ایرانی رو بیشتر بشناسین، بهتره همچنان ما رو همراهی کنین. در ادامه چند نمونه از انواع سیاه این نوشیدنی پرطرف‌دار ایرانی رو بررسی می‌کنیم.

سرگل چای‌ها در بهار

با آمدن فصل بهار برداشت نوع سرگل شروع می‌شه. بیخود نیست که بهش این لقب رو دادن، چون از چینش اولین برگ‌‌های جوان و تازه شکفته درخت چای به دست میاد. برداشت هم اغلب با دست انجام می‌شه که در کیفیت نهایی محصول تاثیر داره. به همین دلیل این محصول در بین انواع چای ایرانی قیمت بالاتری داره. پس از چینش، سرگل برگ‌ها برای فرآوری به کارخانه ارسال می‌شن. برگ ظریف سرگل‌ها باعث می‌شه که هنگام خشک شدن شکل مارپیچ پیدا کنن.

رایحه و طعم سرگل کمی تند، گس و تلخه؛ در حالی که رنگ چشم‌گیری بعد از دم کردن پیدا می‌کنه. دقت کنین که تنها نام سرگل ضامن کیفیت نیست و استفاده از شیوه‌های صحیح فرآوری بخشی مهمی از مرغوبیت محسوب می‌شه. حتی گاهی این فرآیند به شکل دستی و سنتی صورت می‌گیره که باعث می‌شه چای از ارزش و کیفیت بالاتری برخوردار باشه. با این حال امروزه کارخانه‌‌های پیشرفته تمام برگ‌‌های این گیاه رو یک‌جا دریافت و با فناوری سورتین یا همون جداسازی بر اساس اندازه، اقدام به تولید سرگل و چای‌های دیگه می‌کنن.

چای ممتاز یا همون درجه یک

ممتاز یکی دیگه از انواع چای ایرانی هست که در مقایسه با سرگل طعم ملایم‌تر و تلخی کم‌تری داره. از لحاظ تولید هم در رتبه بالای جدول قرار داره. اما چرا؟ چون اغلب ایرانی‌ها از این نوع استفاده می‌کنن. علاوه بر این برای تهیه نوع ممتاز از برگ‌‌های پایین‌تر استفاده می‌شه که دلیل اندازه بزرگ‌تر اون نسبت به نوع سرگل رو توجیه می‌کنه. اما همچنان لطافت برگ‌ها باعث شکل پیچ‌دارشدن می شه. همچنین باید بدونین در این نوع از طعم‌دهنده‌های مصنوعی یا رنگ‌دهنده‌های شیمیایی استفاده نمی‌کنن.

همچون قلم خوش رنگ!

دلیلی که باعث می‌شه بر یکی از انواع چای ایرانی اسم قلم رو بذارن، شکل قلم مانندش هست. چون از ساقه و برگ‌‌های پهن‌تر و پایین‌تر درختچه چای برای تولیدش استفاده می‌کنن. شاید فکر کنین استفاده از ساقه‌ها از کیفیتش کم می‌کنه؛ اما باید توجه کنین که شاید به رتبه سرگل و ممتاز نرسه اما در نوع خودش درجه‌بندی می‌شه که به فصل برداشت و نوع تولیدش بستگی داره.

علاوه بر این از لحاظ کیفیت عطر، طعم، رنگ و قیمت جایگاه سوم رو به خودش اختصاص داده. هیچ‌چیز جای چای ایرانی رو در وعده‌‌های صبحگاهی، عصرانه یا دورهمی‌ها نمی‌تونه پرکنه. چون که با خوردنش احساس رفع خستگی و لذت از مزه رو با هم خواهید داشت. هرچی باشه، اما فقط چای ایرانی باشه!

شکسته و زود دم

در میان انواع چای ایرانی، نوع شکسته ظاهر نامنظمی داره که به‌خوبی نامش رو توصیف می‌کنه. شکسته با استفاده از برگ‌‌های خرد شده تولید می‌شه؛ برای همین وزن سبک‌تری در مقایسه با سایر چای‌ها داره. در واقع مخلوطی از انواع چای هست! کوچکی اندازه دانه‌‌های خشک این گونه از این محصول امتیاز زود دم بودن و رنگ مورد قبول رو برای مصرف‌کنندگان به همراه داره. این ویژگی در اوقاتی که خیلی عجله دارین تا از مهموناتون با چای پذیرایی کنین، به کمک شما میاد.

همچون باروت قوی!

باروتی نامی هست که بر یکی دیگر از انواع چای ایرانی سیاه گذاشتن؛ چون که شباهت بسیاری به باروت داره. اندازه دانه‌های این محصول در مقایسه با نوع شکسته کمی ریزتره. به‌اصطلاح نوع باروتی با استفاده از برگ‌های سوم و چهارم گیاه چای تولید می‌شه.

در حقیقت این محصول حاصل الک کردن و جداسازی برگ‌های خرد و ریزتر چای‌های دیگه هست؛ بنابراین کیفیت اون وابستگی بسیاری به نوع چای اولیه داره. دانه‌های ریز اون‌ها باعث شده که در آب جوش زود رنگ بگیره و عطر و طعم قوی‌تری داشته باشه. با این حال به دلیل استفاده از برخی افزودنی‌ها در روند تولید، توصیه می‌شه که از نوع باروتی برای طولانی مدت استفاده نکنین. علاوه بر این باید بدونین گفته می‌شه این محصول با نام کله مورچه‌ای هم شناخته می‌شه و کاربرد بیشتر این محصول در تولید چای‌های کیسه‌ای و دمنوش‌هاست.

انواع چای فصلی

دسته‌بندی انواع چای ایرانی بر اساس فصل برداشت یکی دیگه از دسته‌بندی‌هاست که این محصول رو به سه نوع بهاره، تابستان و پاییزه تقسیم می‌کنن. شاید باید گفت بهتر‌ین چای متعلق به فصل بهار هست؛ چرا که برگ‌های جوان و تازه درخت چای عطر و طعم ویژه‌ای به این نوشیدنی محبوب می‌بخشه. بهاره عنوانی هست که برای این محصول استفاده می‌شه.

اما در تابستان بخشی از برگ‌های درختچه چای دوباره رشد می‌کنه و نوید برداشت دوم رو می‌ده. اگه به مغازه‌های فروش این نوشیدنی در شمال برین، با نام‌هایی همچون چین دوم یا تابستانه زمان برداشت رو مشخص کردن. محصول تهیه شده در این فصل در مقایسه با انواع بهاره در رتبه دوم قرار می‌گیره؛ با این حال خودش برحسب نحوه تولید کیفیت متفاوتی داره.

چین سوم یا آخرین برداشت این محصول در سال در اواخر شهریور یا مهرماه انجام می‌شه. برای همین برگ‌ها شادابی خودشون رو تا اندازه زیادی از دست دادن و اغلب از شاخ و برگ‌های پایینی در تولید بهره‌ می‌برن. این ویژگی موجب می‌شه که کیفیت این محصول نسبت به دو نوع دیگه کم‌تر باشه. با تمام این‌ها باید گفت نوع سیاه باکیفیت ایرانی متعلق به چین اول یا بهاره هست که رایحه دلنشین و طرف‌داران بسیاری داره؛ اگرچه ذائقه افراد، زوددم و خوش‌رنگ بودن هم در انتخاب نوع این محصول تاثیر داره!

چای سبز با هزاران فایده

همون‌طور که گفتیم نوع فرآوری و میزان اکسیداسیون عامل دیگه‌ای در طبقه‌بندی انواع چای ایرانی هست. انواع چای سیاه رایج در ایران رو معرفی کردیم. حالا بد نیست بدونین تفاوت در خشک‌کردن برگ‌های درختچه چای، باعث تولید انواع دیگه‌ای از این نوشیدنی مانند زرد، سبز، سفید، اولانگ، پوئره وغیره می‌شه.

اما در ایران نوع سبز هم تولید می‌شه که به دلیل مزایای سلامتی بسیار جایگاه خوبی بین ما پیدا کرده. این محصول پس از برداشت برگ‌های تازه درختچه چای یا همون کاملیا سیننسیس، فرایند گرما و بخارپز شدن رو طی می‌کنه. با این کار اکسید شدن اتفاق نمی‌افته و باعث می‌شه رنگ مایل به سبز داشته باشه. امتیاز دیگه‌ای که این شیوه تولید به همراه داره، خواص درمانی و زیبایی قابل توجه این نوع هست. کمک به لاغری، محافظت از پوست، کنترل قند خون و فشارخون، کمک به افزایش آرامش و کاهش استرس برخی از مزایای نوع سبز هستن.

کلام آخر

در این مقاله گفته شد که نوع فصل در تولید انواع چای بهاره، تابستانه و پاییزه تاثیر داره؛ اما نوع فرآوری خشک کردن و اکسیداسیون تعیین‌کننده سیاه، سبز، زرد، سفید، اولانگ وغیره هست که نوعی طبقه‌بندی جهانی محسوب می‌شه. در این بین چای سیاه در انواع چای ایرانی از طرف‌داران بیشتری برخورداره که بسته به انتخاب بخش‌های مختلف درختچه چای، ظاهر و کیفیت متفاوتی داره. سرگل، ممتاز، شکسته، قلمی و باروتی هم در این دسته‌ها جای می‌گیرن.

حالا اگه به دنبال خرید چای مرغوب هستین، باید بدونین واجارو برای شما پیشنهاد‌های متنوعی داره. این مجموعه یک بازار محلی آنلاین هست که فرصت خرید انواع محصولات رو به طور مستقیم از خود کشاورز روستایی مهیا کرده. بنابراین بدون نیاز به سفر می‌شه مزه اصیل چای روستاهای شمال رو تجربه کرد. ضمانت 48 ساعته بازگشت، ارسال به سراسر کشور، حذف واسطه‌ها، ارسال شناسنامه محصول و عرضه چای آزمایش شده از امتیازات واجارو هستن. کافیه یک‌بار امتحان کنین!