انواع چای

اگه از شما درباره انواع چای سوال کنن چه جوابی رو می‌دین؟ می‌گین فقط دو نوع سیاه و سبز؟ فرقشون رو می‌دونین؟ دمنوش‌ها چطور جز مدل‌های مختلف چای محسوب می‌شن؟ در این شکی نیست که همه مردم چای رو دوست دارن. به همین دلیل این محصول بعد از آب به‌عنوان پرمصرف‌ترین نوشیدنی در کل جهان شناخته می‌شه. شاید تنها نوع سیاه محبوب‌ترین دمنوش باشه اما مطمئنا تنها چای خوشمزه و مفید موجود نخواهد بود.

در واقع این نوشیدنی گرم و طبیعی انواع مختلفی داره که هر یک از گیاه خاصش تهیه می‌شه که از عطر، طعم و فواید منحصربه‌فردی برخوردار هست. اگر می‌خواین طیف‌های چایتون رو گسترش بدین، جای خوبی اومدین. در ادامه انواع واقعی و گیاهی این محصول رو بهتون معرفی می‌کنیم که بدونین کدوم یک از اون‌ها مناسب شما هستن. با استفاده از مطالب این مقاله به‌روحتی و در ک‌مترین زمان انواع مختلف این نوشیدنی رو می‌شناسین و از طعمشون لذت خواهید برد.

انواع چای واقعی از یک گیاه تهیه می شوند!

فقط چند نوع چای وجود دارن که برچسب واقعی برای اون‌ها استفاده می‌شه. انواع واقعی از فرآوری برگ‌های گیاه چای یا همون کاملیا سیننسیس گرفته می‌شن. بنابراین این نکته یک شرط لازمه که باید این نوشیدنی داشته باشه. این گیاه هزاران سال پیش در جنوب چین کشف شد؛ سپس تا صدها سال کشت و محصولش برداشت می‌شه. کاملیا سیننسیس دو نوع اصلی داره:

• سیننسیس که در درجه اول در چین و بعد در سایر کشورهای آسیای شرقی رشد می‌کنه.
• آسامیکا که اغلب در هند یافت می‌شه.

نوشیدنی‌هایی که از گیاه چای تولید نمی‌شن از نظر فنی چای نیستن و در حقیقت باید بهشون دمنوش‌های گیاهی یا میوه‌ای گفته بشه. با توجه به این اصل، انواع این محصول به طور تقریبی در 6 دسته سیاه، سبز، اولانگ، سفید، پوئره و زرد جای می‌گیرن. باید گفت شیوه‌های مختلف برداشت، میزان اکسیداسیون و نوع فرآوری عواملی هستن که این تفاوت رو ایجاد می‌کنن.

چای سیاه، محبوب‌ترین نوشیدنی گرم

مانند همه نوشیدنی‌های واقعی، نوع سیاه هم از برگ گیاه چای گرفته می‌شه. ابتدا برگ‌ها رو خرد می‌کنن. بعد با پیچ‌وتاب دادن و غلتاندن اون اجازه می‌دن که خشک و اکسید بشه. واقعیت اینه که برگ‌هایی که به طور کامل اکسید می‌شن، طعم قوی و رنگ سیاه به نوشیدنی می‌بخشن.

علاوه بر این روند اکسیداسیون مقدار فلاونوئید نوع سیاه رو کمی کاهش می‌ده؛ با این حال دم‌کرده اون همچنان خواص مفیدی داره. فصل و مکانی که گیاه این محصول پرورش داده می‌شه هم بر عطر و طعمش تاثیر داره. در این رابطه باید بدونین نوع سیاه بیشتر در چین، هند، سریلانکا یا نپال تولید می‌شه.

انواع چای سیاه عبارتند از:

• آسام: طعم مالت مانند
• سیلان: طعم قوی‌تر و حاوی عطر دهنده‌ها یا شکلات
• دارجلینگ (Darjeeling): نوع باکیفیت‌تری از چای که در مناطق کوهستانی هند کشت می‌شه. دربردارنده عناصر میوه‌ای و گل‌ها
• ارل گری (Earl Grey): طعم ترنج و مرکبات
• کی مون (Keemun): شیرین و میوه‌ای در آنهویی چین
• کنیان: ظاهری تیره و طعمی تیز
• ماسالا: با انواع ادویه‌ها مانند هل، میخک و دانه‌های فلفل طعم‌دار شده
• یون نان: طعم شکلاتی، مالت گونه و تند

از خواص نوع سیاه هم می‌تونیم به‌ سلامت قلب، محافظت از بدن در برابر استرس و کنترل رادیکال‌های آزاد در بدن اشاره کنیم.

چای سبز و حفظ سلامتی

چای سبز از دیگر انواع این نوشیدنی گرم واقعی به شمار می‌ره که از برگ‌های تازه گیاه کاملیا سیننسیس گرفته می‌شه. البته فرایند تهیه اون با کمی گرما دادن و بخارپز کردن همراهه. این شیوه فراوری، عمل اکسیداسیون رو متوقف می‌کنه.

از این رو این محصول سبک، تازه و کمی سبزرنگ دیده می‌شه. البته نوع سبز هم در صورت استفاده از طعم‌دهنده‌ها یا بسته به محل برداشت انواع مختلفی داره. به طوری که برخی از رایج‌ترین چای‌های سبز در ادامه نام برده می‌شن:

• بی لو چان (Biluochun): چای سبز به سبک چینی با رایحه قوی و طعم گیاهی یا میوه‌ای
• جن مائی چا (Genmaicha): افزودن برنج یا سورگوم دودی برای دستیابی به عطرو طعم برشته
• گیوکورو (Gyokuro): طعم قوی، شور شبیه به آب دریا یا آب سوپ
• لائوشن (Laoshan): طعم و عطر شیرین کره‌ای
• لانگ جینگ یا چاه اژدها: چای بوداده دستی با کمی طعم تازگی و شیرینی
• ماتچا: چای به سبک ژاپنی، عطر و طعم خامه‌ای، تلخ و شیرین

جالبه بدونین نوع فراوری چای سبز باعث می‌شه که سرشار از مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان، پلی فنول، کافئین و کلروفیل باشه. به همین دلیل مزایایی مانند هوشیاری ذهنی، سلامت قلب، افزایش ایمنی بدن و کاهش وزن رو به دنبال داره.

با چای اولانگ دوست بشین!

این محصول با نام اولونگ یا اژدهای سیاه هم شهرت داره که به طور نیمه اکسید تهیه می‌شه. از این نظر بین نوشیدنی‌های سیاه و سبز قرلر می‌گیره. هر چه اکسید کم‌تر باشه، رنگ این محصول سبک‌تر و سبزتر خواهد بود.

انواع اولانگ به طور معمول با توجه به میزان اکسیداسیون یا بودادن به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شن:

• بای هائو (Bai Hao) معروف به نوک سفید: با طعم میوه‌ای و ترد
• بائوژانگ (Bao Zhong): با 10 تا 18 درصد اکسیداسیون و عطر و طعم لطیف
• دا هونگ پائو (Da Hong Pao) معروف به روپوش قرمز: با درصد اکسیداسیون بالا و طعم خاکی و قوی
• تای گوان یین (Tie Guan Yin) معروف به الهه آهن: دارای رایحه‌های شیرین و میوه‌ای
• تونگ تینگ (Tung Ting) معروف به قله منجمد: طعم گردویی با پایان نرم

برخی از اولانگ‌ها مانند اولانگ‌های پخته در انتها برای ایجاد یک لایه طعم اضافی مانند رایحه میوه، گل یا دودی، بو داده می‌شن.

عدم شناخت فواید این محصول باعث شده که محبوبیت کم‌تری داشته باشه و این جای تأسف داره. چون‌که این نوشیدنی حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مختلف مانند تئافلاوین و تئاروبین هست که از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد و استرس محافظت می‌کنه.

چای پوئره (Pu-erh) یا پس از تخمیر

پوئره یا چای دارک هم از انواع نوشیدنی‌های گرم واقعی محسوب می‌شه که اغلب اون رو با نوع سیاه اشتباه می‌گیرن. انواع دارک در واقع به نوع سبز نزدیک‌تر هستن؛ چون که در آغاز مانند نوع سبز فراوری می‌شن.  اما بعد فرایند تخمیر میکروبی رو طی می‌کنن و برای سال‌های سال کهنه یا در اصطلاح پیر می‌شن. پوئره بیشتر در استان یون نان چین کشت می‌شده و به‌صورت برگ‌های خشک یا قالبی به فروش می‌رسه.

علاوه بر این عطر و طعم نوع دارک بسته به مدت زمان پیر شدن کمی فرق می‌کنه:

• پوئره خام: به مدت دو یا سه سال به طور طبیعی تخمیر می‌شه، طعم تازه و ویژگی‌هایی نزدیک به نوع سبز داره. همچنین بسته به محل رشد ممکنه تلخ یا شیرین باشه.
• پوئره رسیده: از کمپوست برگ‌های خشک پوئره تولید می‌شه که روند تخمیر رو سرعت می‌بخشه و از طعم خاکی برخوردار هست.
• جین هوآ فو چا (Jin Hua Fu Cha) یا چای قالبی گل طلایی: محصولی هست که به طور کامل برای سال‌ها تخمیر می‌شه.

گاهی اوقات تخمیر پس از چند ماه از حرکت می‌ایسته؛ با این حال بسیاری از انواع چای‌های پوئره از فعالیت میکروبی برای سالیان دراز بهره‌مند می‌شن. در مورد فواید این نوع هم تحقیق زیادی انجام نشده اما با توجه به کافئین و خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا برای ذهن، قلب و پوست مفید هست.

چای سفید؛ خام ترین نوع چای

در میان انواع چای روی نوع سفید کم‌ترین فراوری انجام می‌شه. بیشتر انواع سفید به‌راحتی خارج یا حتی داخل منزل خشک می‌شن. اگرچه در برخی موارد یک مرحله خشک شدن اضافی در دمای پایین رو پشت سر می‌ذارن. این میزان فراوری عطر و طعم سبک، لطیف و میوه‌ای رو به نوشیدنی می‌ده و میزان آنتی‌اکسیدان بالا و کافئین کم‌تری داره. شاید فکر کنین روند تولید نوشیدنی سفید خیلی سادست اما در حقیقت ساخت اون کمی دشواره. برای جلوگیری از سیاهی و زخمی شدن برگ‌ها در کل مراحل باید کنترل بیشتری انجام بشه.

انواع چای سفید شامل:

• بای هائو یین ژن (Bai Hao Yin Zhen) معروف به سوزن نقره‌ای: محصولی نادر، تولید شده از جوانه‌ها با رایحه گل و طعم شیرین
• بای میو دن (Bai Mu Dan) معروف به گل صد تومانی سفید: ترکیب جوانه‌ها و برگ‌های تازه با عطر و طعمی قوی‌تر نسبت به سوزن نقره‌ای
• گونگ مای (Gong Mei) معروف به احترام به ابرو: برگرفته از جوانه‌ها و برگه‌ها با طعمی غنی‌تر و خاکی‌تر
• شو مای (Shou Mai) معروف به طول عمر ابرو: تولید شده از برگ‌های رسیده اواخر فصل و فرایند اکسیداسیون طولانی‌تر نسبت به سایر انواع نوشیدنی سفید

همچنین باید بدونین فراوری کم‌تر چای سفید موجب می‌شه کاتچین بیشتری داشته باشه که برای سلامت بدن، دندان‌ها و مغز، کاهش التهاب و محافظت در برابر استرس مفیده.

چای زرد، یک نوشیدنی ناشناخته

در حالی که نوع زرد از سایر انواع چای‌ها کم‌تر رایج هست اما روند تولید آن به طرز باورنکردنی شبیه به نوع سبزه. با این‌حال علاوه بر مراحل فراوری نوع سبز، نوشیدنی زرد تحت پوشش‌های خاصی به نام هپینگ با زردی قرار می‌گیره. این روند باعث اکسیداسیون غیرآنزیمی می‌شه که قبلا به‌عنوان تخمیر میکروبی ازش یاد می‌کردن.

در مرحله بسته‌بندی یا پوششی عطر و طعم ملایم‌تری برای چای ایجاد می‌شه و رایحه‌های گیاهی کم‌تری در مقایسه با نوع سبز داره.

کلام آخر

در این مقاله گفته شد که واژه چای رو به نوشیدنی‌هایی اطلاق می‌کنن که از گیاه چای یا کاملیا سیننسیس تولید بشن. همچنین انواع واقعی این محصول با توجه به شیوه تولید و میزان اکسیداسیون در 6 دسته سفید، سبز، زرد، اولانگ، سیاه و پوئره یا دارک جای می‌گیرن. اما حالا که با انواع این نوشیدنی محبوب آشنا شدین، بهتره بدونین شمال ایران نیز یکی از قطب‌های تولیدکننده این نوشیدنی محسوب می‌شه. اگه به دنبال طعم دلچسب این محصول مرغوب سنتی، شکسته، ممتاز، قلم و سبز ایرانی هستین، برای خرید چای نیازی نیست که به شمال سفر کنین!

کافیه به قفسه فروشگاهی واجارو سری بزنین و انواع چای باکیفیت ایرانی رو که به ذائقتون نزدیکه به‌صورت اینترنتی بخرین. خیالتون راحت باشه که از واسطه‌ها خبری نیست و مستقیم از چای‌کار خرید رو انجام می‌دین. علاوه بر این محصولات واجارو گارانتی اصالت هم دارن که عطر لذت‌بخش چای رو دوچندان می‌کنه.